Sukces w leczeniu alergii w dużym stopniu zależy od współpracy lekarza z pacjentem. Leczenie zwykle nie jest łatwe, ale dzięki dobrej diagnostyce i skrupulatności w przestrzeganiu zaleceń lekarza, może dać nadzwyczaj dobre rezultaty.
Alergia jest chorobą na całe życie. Nie ma sposobu na pełne wyleczenie się z alergii. Jednak pacjent zdiagnozowany, który będzie ściśle stosował się do zaleceń lekarza, ma szanse znacznie zmniejszyć przykre objawy alergii. Poznaj sposoby leczenia alergii.
To podstawowa metoda leczenia alergii – unikanie czynnika wywołującego objawy. Żeby jednak móc skutecznie go unikać konieczna jest kompleksowa diagnostyka i rozpoznanie alergenu.
W przypadku alergii pokarmowej unikanie alergenu jest stosunkowo proste. Wystarczy zwracać uwagę na etykiety produktów (najczęstsze alergeny są zwykle wyraźnie zaznaczone), uważać przy przygotowywaniu posiłków i nie jeść dań, co do których składu nie mamy pewności, że nie zawierają uczulających nas składników.
Unikanie ekspozycji na alergen nie jest też bardzo trudne w przypadku alergii na sierść zwierząt (choć sierść kota jest dość zdradliwa i nawet przebywanie z osobą, która posiada kota może wywołać alergię u osoby uczulonej) czy alergii na składniki kosmetyków i chemii domowej. Chory powinien unikać kontaktu ze zwierzętami, używać hipoalergicznych preparatów do sprzątania i w pielęgnacji ciała.
Niestety sprawa komplikuje się w przypadku alergenów wziewnych takich jak pleśń, roztocza kurzu. Wtedy unikanie alergenu jest mocno utrudnione bo chory zwykle nie ma wpływu na kontakt z nimi. Warto jednak zachować zasady odpowiedniego sprzątania: odkurzać na mokro lub odkurzaczem z filtrem HEPA, unikać tapicerowanych mebli i dywanów, wykładzin, prać pościel w wysokiej temperaturze.
W przypadku uczulenia na pyłki należy unikać łąk i innych obszarów zielonych w okresie pylenia roślin. Na terenie Polski pylenie zaczyna się już na przełomie stycznia i lutego (leszczyna i olcha), w kwietniu największe zagrożenie stanowi pyłek brzozy, po nim do połowy maja pylą inne drzewa liściaste. Czerwiec i lipiec to okres pylenia traw, zaś sierpień i wrzesień to najsilniejsze pylenie roślin złożonych (bylica, parietaria itd.).
Alergicy powinni, poza kalendarzem pylenia, znać również mapę pylenia. W zależności od panującego klimatu w danej części kraju okres pylenia może różnić się nawet o dwa tygodnie. Okres wegetacyjny najwcześniej rusza w południowo-zachodniej Polsce, a najpóźniej w północo-wschodniej.
Odczulanie i immunoterapia to metody, które pozwalają trwale opanować chorobę i przynoszą znaczącą poprawę. Założeniem terapii zapobiegawczej jest wywołanie tolerancji na alergen. Najczęściej metodę tę stosuje się w przypadku alergii wziewnej, tym bardziej, że czynniki nad którymi najtrudniej zapanować i usunąć z otoczenia pacjenta to właśnie pyłki roślin, roztocze kurzu domowego, pleśnie, sierść zwierząt.
Immunoterapię swoistą można stosować u alergików od 5. do 45. roku życia. Jednakże ta forma terapii nie jest powszechnie stosowana ze względu na koszty, skuteczność oraz konieczny długi czas terapii. Największa skuteczność obserwowana jest w immunoterapii chorych uczulonych na alergeny owadów, bo u 80–90 % leczonych, następnie w leczeniu kataru siennego u 70–75% chorych, nieżytu alergicznego całorocznego u 60–70% i u chorych z astmą w przedziale 50–65%. Immunoterapię zwykle prowadzi się przez kilka lat (od co najmniej 3 do 5). Im dłużej trwa odczulanie tym dłużej obserwujemy pozytywne jego efekty u chorych.
Jest to bezpieczna forma terapii, jeśli została wcześniej zrobiona pełna diagnostyka, jest prowadzona pod nadzorem doświadczonego alergologa i prawidłowo zostanie dobrana szczepionka.
Sposoby odczulania:
Odczulanie iniekcyjne (podskórne)
Odczulanie podjęzykowe
Odczulanie na pokarmy w wyspecjalizowanych ośrodkach
Leczenie objawowe polega na zmniejszaniu objawów choroby i przynosi czasową ulgę, nie ma jednak wpływu na przyczynę choroby i nie leczy jej w tym sensie. Często prowadzi się je równocześnie z immunoterapią, monitorując w ten sposób skuteczność prowadzonego odczulania.
Leczenie objawowe powinno być traktowane jako leczenie wspomagające, choć wytyczne zalecają stosowanie donosowych glikokortykosteroidów, często jako najlepszą formę farmakoterapii w zapobieganiu ale także i w leczeniu alergicznego nieżytu nosa.
W zależności od objawów alergii stosuje się leki w postaci kropli do oczu, żeli i sprey’ow do nosa, tabletek czy maści a także inhalacji. W leczeniu sezonowego ANN u dorosłych zaleca się stosowanie glikokortykosteroidów donosowych zamiast doustnych H -blokerów.
Jedną z grup leków łagodzących objawy są leki przeciwhistaminowe. Blokują one produkcję substancji (histaminy), która wywołuje przykre objawy alergii. Są to leki I generacji: klemastyna i ketotifen, leki II generacji: loratadyna, cetyryzyna, feksofenadyna a także desloratadyna, rupatadyna, lewocetyryzyna itd.
Leki II generacji są przyjaźniejsze dla chorych, wiele skutków ubocznych zostało w nich wyeliminowanych.
Alergolog może też zapisać leki, które zmniejszają stan zapalny:
Leki blokujące receptory leukotrienowe
Kortykosteroidy
Niesteroidowe leki przeciwzapalne do stosowania zewnętrznego
Trzeba pamiętać, aby przyjmować leki zgodnie z dawkowaniem, które zalecił lekarz. Leki zmniejszające objawy przynoszą bowiem szybką ulgą i dlatego są częstym sposobem na doraźną pomoc, jednak ich długotrwałe stosowanie, zwłaszcza bez nadzoru lekarza, może przynieść więcej szkody niż pożytku.
Ogromnie ważnym czynnikiem w walce z alergią jest odpowiedni styl życia. Pacjent powinien dbać o swoją odporność i ogólny dobry stan organizmu.
Na odporność organizmu duży wpływ ma dieta. Osoba z alergią powinna odżywiać się zdrowo, zróżnicowanie, zadbać o odpowiednią podaż witamin. Alergicy powinni unikać sztucznych barwników i konserwantów. Warto suplementować witaminę D3, szczególnie w zimie, bo nie jest możliwe pokrycie zapotrzebowania organizmu na nią jedynie dietą.
Ważnym składnikiem diety powinny być też produkty bogate w pro i prebiotyki. Regulują one stan mikrobioty jelitowej a tym samym wspomagają odporność organizmu.
Odporność organizmu spada pod wpływem długotrwałego stresu. Konieczne jest włączenie do swojego codziennego grafiku ruchu, ćwiczeń fizycznych, które wyzwalają endorfiny, a także nauczenie się ćwiczeń oddechowych i radzenia sobie ze stresem.
Alergik powinien pamiętać o piciu wody, najlepsza będzie woda źródlana lub studzienna.